Cultuurplein Heerenveen

Een tengere jongen met een opvallende kuif, genaamd Abe Lenstra (1920-1985), is zonder twijfel de bekendste en beste voetballer die Heerenveen ooit heeft voortgebracht. Lenstra was in de jaren veertig en vijftig de architect van het grote kampioenselftal van Heerenveen en van Oranje. Hij was een typische vedette. Grillig, onvoorspelbaar en binnen de lijnen onnavolgbaar. Hoewel Abe geen echte goalgetter was, is hij de absolute topscorer van Heerenveen (523 doelpunten). In het competitievoetbal heeft hij in de periode van 1936 tot 1963 zo’n 700 doelpunten (in circa 730 duels) gemaakt. Tijdens het seizoen 1946-1947 schoot hij maar liefst 46 maal raak.

Nog nooit werd Abe zo vaak gewisseld! In aanloop naar het jubileum jaar 2020 organiseert Museum Heerenveen acht kleine tentoonstellingen. De basis van elke tentoonstelling is het scheurkalenderboek (2019/2020). Om de drie maanden zijn de nieuwe kalendervellen in het museum te zien, aangevuld met persoonlijke objecten van Abe Lenstra die de kalendervellen tot leven brengen. Het bijzondere scheurkalenderboek bevat meer dan 700 items over Abe: bijzondere foto’s, quotes, karikaturen, hoogte- en dieptepunten. De tentoonstelling en scheurkalender zijn mede tot stand gekomen door samenwerking met sc Heerenveen en een drietal Abe verzamelaars.

Deel één van de tentoonstelling: ‘Richting 100 jaar ABE LENSTRA’ is te zien in Museum Heerenveen van 20 september tot 1 april 2019.

Wâldman – over de keerzijde van de mienskip
door Tjibbe Hooghiemstra in Museum Belvédère

Wâldman is de titel van de multi-mediale tentoonstelling van kunstenaar Tjibbe Hooghiemstra (Tytsjerk, 1957), die van 6 oktober 2018 tot en met 27 januari 2019 te zien is in Museum Belvédère. Hooghiemstra is  geboren en getogen in de Fryske Wâlden. Hij woonde er meer dan veertig jaar.

De afgelopen vier jaar werkte de kunstenaar aan een serie tekeningen, foto’s en schilderijen, die het gebied en zijn bewoners tot onderwerp hebben. Voor de taal is in de expositie een prominente rol weggelegd omdat, zo stelt Hooghiemstra, taal iemands identiteit bepaalt. Voor het literaire deel is samenwerking gezocht met de, uit de Wâlden afkomstige schrijvers, Nyk de Vries, Tsead Bruinja en Douwe Kootstra. Delen van teksten zullen in de tentoonstelling opduiken als losse regels, woorden en tekstflarden op de wanden. Ook zullen er op bepaalde plekken gesproken woord te horen zijn.

Hooghiemstra reageert in dit persoonlijke project niet alleen op de natuur, maar ook op de geaardheid van de Wâlden. ‘’Een kritische echo’’, zo omschrijft de kunstenaar zijn project. Hooghiemstra heeft een ambivalente relatie met het landschap van zijn jeugd met zijn uitgestrekte percelen en boomwallen: ,,Ik heb me altijd aan een bepaalde mentaliteit gestoord. Over, soms ernstige, zaken wordt niet gesproken. Men draait zich gewoon om en doet of het er niet is. Daar heb ik een pesthekel aan.’’

In de meertalige uitgave  ‘Wâldman’, zal in tekst en beeld verder op het werk worden ingegaan. Ook zal er in het boek gesproken woord te horen zijn. Het boek zal het midden houden tussen een tentoonstellings-uitgave en een kunstenaarsboek. De opening van de tentoonstelling en de presentatie van het boek vindt plaats in Museum Belvédère. Daarna zullen delen van de tentoonstelling doorreizen naar Keulen, Belfast, Dublin en Tokyo.

Een maand voor de opening in Museum Belvédère wordt in de katholieke kerk in Dokkum, in samenwerking met de Afûk, de voorstelling Wâldman opgevoerd die gebaseerd is op de tentoonstelling. Hooghiemstra heeft daarvoor ook de muziek uitgezocht. Daarnaast verlenen Nyk de Vries, Douwe Kootstra en Tsead Bruinja, hun medewerking.

Tjibbe Hooghiemstra (Tytsjerk,1957) volgde zijn kunstopleiding aan Academie Minerva (BA), Groningen en Sint Lucas (MA), Gent. Hij doceerde aan diverse academies in Nederland, Engeland en Ierland en doceert tot op heden aan de Academie Minerva in Groningen. Zijn werk bevindt zich in collecties van o.a. het Teylers Museum, het Fries Museum, Museum Belvédère, Stedelijk Museum en het Rijksmuseum. Hooghiemstra exposeert van New York tot Tokyo en was ondermeer te zien op kunstbeurzen als FIAC Parijs, Art Forum Berlin, Scope Los Angelos, Scope New York en Art Basel.

HEERENVEEN-ORANJEWOUD, 7 december 2018 – Met de tentoonstelling FRYSK viert Museum Belvédère een eeuw Friese schilderkunst in al haar diversiteit. De tentoonstelling met werk van meer dan honderd kunstenaars biedt een overzicht, maar pretendeert geen volledigheid.

Aan het begin van de vorige eeuw was er in Friesland nog geen kunstopleiding en nauwelijks een kunstmarkt. Wie artistiek aangelegd was, ging naar de Ambachtsschool en daarna volgde vaak een betrekking bij de plaatselijke huisschilder. Wie het geluk had om een mecenas te vinden, kon soms ‘in Holland’ een kunstopleiding volgen. Het zorgde voor een onderverdeling tussen fervers (schilders) en keunstners (kunstenaars), waarbij de officieel geschoolden vaak in het westen bleven voor betere expositie- en verkoopmogelijkheden. Ids Wiersma kwam na zijn studie aan de Haagse Academie echter weer terug naar Friesland, waar hij het veranderende agrarische leven vastlegde, dat hij als boerenzoon zo goed kende. Samen met onder andere Egnatius Ydema, Andries van der Sloot en Johannes Elsinga vormde hij de eerste generatie Friese landschapsschilders.

In de jaren twintig bracht een opmerkelijke vriendschap tussen Theo van Doesburg en twee Friese schoenmakers (Thijs en Evert Rinsema), de internationale avantgarde naar de provincie, toen een Dada-veldtocht naar Drachten kwam. Ook trokken er Friese kunstenaars naar Parijs, dat in de jaren twintig gold als het zinderende centrum van de moderne kunst. Onder hen bevonden zich Jeanne Bieruma Oosting, Tjerk Bottema, Piet van der Hem en Frederik de Vos.

Het Friese expressionisme werd uitgedragen door de kunstenaarsgroep Yn ’e Line, die bestond uit Jan Frearks van der Bij, Pier Feddema, Sjoerd Huizinga, Klaas Koopmans en Jaap Rusticus. Na de Tweede Wereldoorlog vond het eigenzinnige modernisme van Gerrit Benner internationaal weerklank. Hij was een autodidact. Het belang van een kunstopleiding woog steeds minder zwaar. In Friesland waren niet alleen veel autodidacten, maar ook opvallend veel eenlingen werkzaam, die zich moeilijk lieten vatten in kunsthistorische kaders. Veel van hen behoren tot de vaste kunstenaars van Museum Belvédère, zoals Willem van Althuis, Boele Bregman, Sjoerd de Vries, Tames Oud en Harmen Abma. Soms kwam hun werk met onorthodoxe technieken of opmerkelijke materialen tot stand. Zo koos Evert de Graaf voor het beschilderen van palinghuiden.

Uiteraard wordt er in FRYSK ook aandacht besteed aan hedendaagse talenten als Renie Spoelstra, Jantien Jongsma en Machteld van Buren. Verder wordt de naïeve kunst niet vergeten, dankzij het werk van onder meer Jentje van der Sloot en Ruurd Wiersma. FRYSK varieert van traditioneel tot modern, is zowel figuratief als abstract, en toont grote namen naast kleine meesters. Met – naast de reeds genoemde kunstenaars – werken op zaal van onder meer Robert Zandvliet, Jochem Hamstra, Jopie Huisman, Christiaan Kuitwaard, Lode Pemmelaar, Jentsje Popma, Krin Rinsema en vele, vele anderen.

Verantwoording
FRYSK doet verslag van grondig speuren, opnieuw ontdekken en op-het-oog selecteren. Met de tentoonstelling en het gelijknamige boek wil Museum Belvédère op lichte toon inzicht geven in de regionale kunstgeschiedenis, maar bovenal een zo breed mogelijk publiek van heinde en ver kennis laten nemen van de rijke Friese schilderkunst.

Museum Heerenveen
Een nevententoonstelling FRYSK – met werk van Heerenveense kunstenaars – is te zien in Museum Heerenveen (Minckelersstraat 11, Heerenveen).)

Praktische informatie
Naam locatie & adres: Oranje Nassaulaan 12, 8448 MT, Heerenveen-Oranjewoud
Begin- en eindtijd: dagelijks van 11.00 tot 17.00 uur. Op maandag gesloten.
Datum: 15 december 2018 t/m 14 april 2019
Entree prijs: 12 euro

Van 15 december 2018 t/m 14 april 2019 organiseert Museum Heerenveen de tentoonstelling ‘FRYSK: 110 jaar schilderkunst in Heerenveen.’ Heerenveen en de nabije omgeving zijn in de afgelopen eeuw vele malen op doek en papier vereeuwigd. Zowel erkende kunstenaars als Jan Mankes, Boele Bregman en Siert Dallinga, als minder bekende collega’s lieten zich inspireren door de karakteristieke dorpsgezichten en de prachtige natuur. Heerenveen had en heeft beslist een grote aantrekkingskracht op artistiek talent.

In 1909 verhuist de kunstenaar Jan Mankes naar Friesland. Deze gebeurtenis is voor Museum Heerenveen de aanleiding om terug te kijken op 110 jaar schilderkunst in Heerenveen en Friesland. Naast werk van Mankes ontdekt u in Museum Heerenveen werk van andere kunstenaars die in Heerenveen hebben gewoond en/of gewerkt. Er is een grote diversiteit aan stijlen vertegenwoordigd: van figuratief tot abstract en van expressionistisch tot realistisch. Heerenveen is voor veel kunstenaars een bron van inspiratie geweest. De skyline van de plaats is in hoge mate schilderachtig, maar ook het diverse landschap van de regio is een geliefd onderwerp. U ziet weidse vergezichten en intieme portretten maar ook vrije composities.

Veel kunstenaars hebben elkaar artistiek beïnvloed. Zo werd Willem van Althuis, geïnspireerd door beeldend kunstenaars Sjoerd de Vries en Boele Bregman en kunstverzamelaar Thom Mercuur. Rabbo Ploeger kreeg schilderles van kunstenaar en ecotect Louis Le Roy. Schilder en musicus Eiko Weijer liet zich inspireren door Jan Mankes en zijn vroege werk toont weer verwantschap met de stijl van Willem van Althuis. Bovengenoemde kunstenaars en nog vele anderen zijn in deze tentoonstelling vertegenwoordigd.

In Museum Belvédère is gelijktijdig de tentoonstelling ‘FRYSK: 110 jaar schilderkunst in Friesland’ te zien. De selectie vindt daar plaats naar aanleiding van onderscheidende thema’s en toont de verrassende veelzijdigheid van kunstwerken die in Friesland zijn gemaakt. Op vertoon van uw entreebewijs van Museum Belvédère ontvangt u in Museum Heerenveen een gratis poster van de tentoonstelling. De tentoonstelling FRYSK is in beide musea te zien van 15 december 2018 t/m 14 april 2019.

Nadja Willems, zal in de Pronkkeamer twee van haar series laten zien. De serie portretten, genaamd Nadjeschda zijn gebaseerd op haar beroemde Russische oermoeder Nadjeschda von Meck. Afgelopen jaar hebben ze een tournee gemaakt langs Amsterdam, Moskou en St. Petersburg. In de maand februari zijn ze te zien in de Pronkkeamer waarna ze doorreizen naar de Oekraïne in mei 2019. De portretten zijn geïnspireerd op Russische oude schilderijen met mensen van nu in kleding uit kringloopcentra maar wel met de uitstraling van toen. Omdat Nadja naar deze bijzondere oermoeder is genoemd is zij op zoek gegaan naar haar oermoeder in de schilderijen uit de tijd toen deze rijke dame leefde. Er bestaan geen schilderijen van haar, alleen nog een paar foto’s, hoe zou zij eruit hebben gezien als zij op het schilderdoek zou zijn vastgelegd? De zoektocht heeft een 12-tal portretten geresulteerd.

Een gedeelte uit de serie I ♥ Yesterday! wordt ook tentoongesteld. Een serie foto’s die zijn ontstaan door het recyclen van oude verweesde dia’s. Er wordt in deze tijd al zoveel gefotografeerd, alles is eigenlijk al eens vastgelegd. Waarom niet terugkijken op beelden die niemand meer willen hebben? Kunnen we deze beelden een tweede leven geven? De dia’s zijn gecombineerd met een andere dia en opnieuw gefotografeerd. Er ontstaat een nieuwe wereld, een nieuw verhaal, een nieuw beeld. Maar wel met een Déjà Vu van gisteren.

De opening van de expositie zal op zaterdag 2 februari om 15.00 uur zijn. Onder genot van een drankje bent u van harte welkom om het werk van Nadja Willems te bekijken. De expositie is te zien van 2 februari t/m 24 februari onder openingstijden van Heerenveen Museum en is gratis.

Nadja Willems (1971) studeerde aan de Aki (kunstacademie) in Enschede, na zich ook technisch te hebben onderwezen aan de Fotovakschool in Apeldoorn fotografeert zij voor particulieren en bedrijven door heel Nederland. Naast haar commerciële werk, werkt zij vrij aan langlopende projecten waar zij zowel nationaal als internationaal mee exposeert.

Links:
www.nadja.nl
www.studiosoest.nl

Agenda lezingen Stichting Literaire Activiteiten Heerenveen (SLAH). Voor meer informatie kijk op de website.

A.L. Snijders:
Donderdag 15 november 2018. Aanvang: 20:00 uur in Museum Belvédère

Onno Blom:
Dinsdag 15 januari 2019. Aanvang: 20:00 uur in Museum Belvédère

Marieke Lucas Rijneveld:
Woensdag 13 februari 2019 Aanvang: 20:00 uur in Museum Belvédère

Fleur van der Bij:
Donderdag 21 maart 2019 Aanvang: 20:00 uur in Museum Belvédère

Kees Ruys:
Maandag 15 april 2019 Aanvang: 20:00 uur in Museum Belvédère